Veiligheid als randvoorwaarde voor de waterstofeconomie

Advies Staatstoezicht op de Mijnen

De titel van het recente bericht op de website van het Nationaal Waterstof Programma (NWP) zegt eigenlijk alles: de toekomst van waterstof staat of valt met veiligheid. Het kabinet onderschrijft dat in het advies van Staatstoezicht op de Mijnen (SodM), waarin vijf belangrijke aandachtspunten worden genoemd voor de ontwikkeling van ondergrondse waterstofopslag in Nederland.
 

• Lees het rapport op de website van de overheid over het belang van waterstofopslag voor het energiesysteem: Nationale Agenda Ondergrondse Waterstofopslag

Veiligheid gaat verder dan techniek alleen

Wat mij opvalt aan dit advies, is dat veiligheid hier breed wordt benaderd. Niet alleen de technische kant, zoals installaties, druksystemen en gasleidingen, maar ook de maatschappelijke beleving van veiligheid krijgt nadruk. Mensen moeten vertrouwen hebben in nieuwe technologie. Dat vraagt transparantie, duidelijke communicatie en aantoonbare maatregelen om risico’s te beperken.

Bij Hitma herkennen we dat volledig. Veiligheid is niet alleen een kwestie van sensoren, normen en procedures, maar ook van bewustwording. Pas als alle betrokkenen, van engineer tot veiligheidsfunctionaris, begrijpen waar de risico’s liggen en hoe je die kunt beheersen, ontstaat echte veiligheid.

De praktijk: waterstof vraagt om een andere kijk op beveiliging

Waterstof is lichter, brandbaarder en diffuser dan aardgas. Het is bovendien kleurloos en geurloos, waardoor lekkages niet zichtbaar of ruikbaar zijn. Dat maakt detectie en monitoring cruciaal, zeker bij toepassingen met hoge druk of beperkte ventilatie.

Onze ervaring leert dat waterstofbeveiliging altijd is opgebouwd uit meerdere detectielagen:

• Vaste gasdetectie op strategische plaatsen.
• Vlamdetectie die gevoelig is voor het specifieke golflengtegebied van waterstof.
• Persoonlijke detectie voor onderhouds- en inspectiewerk.

Daarbij spelen ook preventieve maatregelen, zoals ventilatie, onderhoud en training van medewerkers, een belangrijke rol. Veiligheid is geen eenmalig project, maar een continu proces.

Wet- en regelgeving ontwikkelt zich snel

Het is goed dat de overheid via het SodM-advies en de Nationale Agenda inzet op duidelijkheid en structuur. In de praktijk merken wij dat veel bedrijven worstelen met de vraag: “Welke normen gelden nu eigenlijk voor mijn situatie?”

Belangrijke kaders zijn onder andere:

• NEN 3378-3:2025 voor gasleidingen, nu ook geschikt voor waterstof.
• ISO 22734-1 voor elektrolyse-installaties.
• ATEX-richtlijnen voor explosieveiligheid.
• Europese richtlijnen (zoals AFID) voor infrastructuur en opslag.

Het volgen van deze normen is niet alleen een verplichting, maar ook een manier om aantoonbaar veilig te werken.

Van beleid naar praktijk; kennis delen is cruciaal

Tijdens de online masterclass “Veilig met waterstof de energietransitie versnellen; ben jij er klaar voor?” op 16 oktober jongstleden vertelde ik o.a. hoe de veiligheidsprincipes voor waterstof eruitzien in de praktijk. Hoe vertaal je beleidsadviezen naar concrete maatregelen die je als organisatie kunt nemen: van risicoanalyse tot detectiestrategie. Heb je de masterclass gemist? Via deze link kun je deze terugkijken.

Ik leg onze aanpak ook uit in het gratis het e-book “Veilig versnellen naar een waterstofaangedreven toekomst”, waarin ik dieper inga op de technologieën en veiligheidslagen die nodig zijn voor een toekomstbestendige waterstofinfrastructuur. Je kunt het e-book hier downloaden.

Tot slot

Het is goed dat de overheid duidelijk stelt dat opslag van waterstof alleen kan als het veilig en verantwoord gebeurt. Dat is precies de visie die wij bij Hitma ook uitdragen:

Hoe dan ook; de energietransitie kan alleen slagen als veiligheid de basis vormt.